Neo Hygiene

Neo Hygiene is een concept dat Govert Flint van ontwerpbureau Enrichers bedacht in de eerste weken van de coronapandemie. We doen heel veel met onze handen en vingers: we typen op onze computers, we bedienen onze smartphones, we drukken op knoppen en maken deurklinken open. Zeker dat laatste doen we sinds de coronapandemie liever niet meer met de handen, omdat we vooral ook vaak met diezelfde handen aan ons gezicht zitten. Maar wat zijn onze alternatieven?

Met Neo Hygiene laat Enrichers (in conceptuele vorm) zien hoe het anders kan. Een pinautomaat bedienen door je pincode met je voeten te dansen bijvoorbeeld. Of een stoplicht activeren door tegen een knop te leunen, in plaats van er met je vingers op te drukken. Dat laatste testte Enrichers in de praktijk, in Eindhoven. Het werkte: 93% van de passanten gebruikte de knop met ellebogen of schouders, de rest drukte met de handen.

Over Enrichers

Enrichers is opgericht door Govert Flint, die na een studie aan de TU Delft een master aan Design Academy Eindhoven afrondde. Enrichers’ basis ligt in environment enrichment: de systemen die ons lichaam voorzien van informatie: aanraking via de huid, visuele prikkels door de ogen en motorische en cognitieve stimuli. Voor zijn afstuderen aan de Design Academy ontwierp Govert een bionische stoel waarmee je je computer kunt bedienen, als alternatief voor een muis. Ook ontwierp Enrichers drie kantoorsuites op Schiphol. Enrichers werkt onder meer samen met het neurobiology department van University of Cambridge. Daarnaast geeft Govert les op de TU Delft.

Kijk voor meer informatie op enrichers.nl.

Over de aanleiding

De steden waarin we leven, zijn door de jaren heen sterk veranderd. Inzichten over wat goed is voor de volksgezondheid liggen daar deels aan ten grondslag. Het is niet voor niets dat riolering nu bijvoorbeeld netjes onder de grond weggestopt zit, ver weg van ons schone drinkwater. Toen begin 2020 de coronapandemie begon, stelde ontwerper Govert Flint zich de vraag: wat betekent dit voor de manier waarop we samenleven in de openbare ruimte? En in het bijzonder: wat betekent het voor de manier waarop we de openbare ruimte vormgeven? Hierover schreef hij een essay.

Aanraking tussen mensen mocht tijdens de coronapandemie ineens niet meer. Dit was namelijk dé manier waarop het virus zich verspreidt . Ook aanraking met gebruiksobjecten en knoppen in de openbare ruimte was niet meer vanzelfsprekend. Ontwerpbureau Enrichers – dat zich bezighoudt met onder andere sensomotorische ontwikkeling – kwam met een concept om op een nieuwe manier met aanraking in de openbare ruimte om te gaan. Ze bedachten manieren om zaken die je normaal met de handen doet, door lichaamsbewegingen te vervangen. Zoals de mogelijkheid om je pincode dansend in te voeren, uv-licht dat geautomatiseerd je aankoop ‘reinigt’ en een stoplichtknop die je bedient door er tegenaan te leunen. Een prototype van de lean-on-me stoplichtknop testte Govert in de binnenstad van Eindhoven, nadat hij via Dutch Design Foundation met de gemeente in contact kwam.

Over het proces

Het idee

Fietsers of voetgangers die wachten bij een stoplicht, hangen vaak tegen de paal. Een interessant gegeven, volgens ontwerpbureau Enrichers. Want door te hangen, breng je druk over. Genoeg druk om een knop te bedienen. Je handen gebruiken is dan niet meer nodig. Een stuk hygiënischer dan het huidige ontwerp van stoplichtknoppen. In opdracht van Dutch Design Foundation en gemeente Eindhoven ontwikkelde Enrichers het concept van de lean-on-me stoplichtknop door naar een prototype, om daarmee in de binnenstad van Eindhoven te testen wat het effect van zo’n leunknop is.

Het plan

Een stoplichtknop in de openbare ruimte moet aan allerlei eisen voldoen. De knop moet veilig zijn: stevig en het moet niet uitnodigen om er bijvoorbeeld op te klimmen. De stoplichtknop mag niet teveel uitsteken; zeker op het drukke kruispunt waar Enrichers de knop testte (tussen Stationsplein en 18 Septemberplein in Eindhoven) levert dat gevaar op. Daarnaast moet de knop voor iedereen geschikt zijn: voor lange mensen én voor kinderen of mensen in een rolstoel.

Omdat het om een prototype gaat, liet Enrichers een metalen schaal ontwikkelen. De schaal is over de originele bediening van het voetgangersstoplicht geplaatst. Door druk op de schaal uit te oefenen, druk je de knop dus in. Bij een definitieve uitwerking van de lean-on-me stoplichtknop kan de bekabeling aan het stoplicht worden gekoppeld. Dat was in dit stadium – Enrichers maakte een prototype – nog niet aan de orde.

Enrichers plaatste een sticker op de lean-on-me stoplichtknop, met uitleg over de bediening van de knop: tekst en een icoontje, zodat de bediening voor zowel Nederlandstaligen als anderstaligen helder was. In Eindhoven wonen en werken namelijk veel expats en internationale studenten.

De uitvoering

De lean-on-me stoplichtknop van Enrichers hing één dag op de kruising van het Eindhovense Stationsplein met het 18 Septemberplein, als test. Enrichers controleerde twee dagen het gebruik van de lean-on-me knop en monitorde het gebruik van de gewone stoplichtknop.

Opvallend was dat minder dan de helft van de passanten de normale stoplichtknop met de handen bediende, namelijk: 43%. Anderen gebruikten hun elleboog, buitenkant van hand of pols of zelfs de schouders om de knop in te drukken.

De lean-on-me stoplichtknop werd volgens Enrichers door de meeste mensen hygiënisch gebruikt, namelijk door 93%. Het ontwerp van de knop is dus intuïtief, concludeert het bureau: mensen begrijpen hoe het werkt, en voor het gebruik hoeven ze geen (extra) moeite te doen. Op die manier zorgt de leunknop voor een hygiënischere oplossing dan de normale stoplichtknop. Virussen verspreiden zich zo minder snel van mens tot mens.

Gemeente Eindhoven was enthousiast over de eerste resultaten van Enrichers, en koppelde het ontwerpbureau aan haar stoplichtknoppenleverancier voor verdere ontwikkeling van het concept. Doordat zij in de coronapandemie geen ruimte hadden voor innovatie, is de samenwerking gestopt. Enrichers staat open voor samenwerkingen met partijen die zich richten op verkeersveiligheid en/of hygiëne in de openbare ruimte om producten zoals de lean-on-me stoplichtknop door te ontwikkelen.